Ang tula sa lapida ni Ben Tumbling

ANG TULA SA LAPIDA NI BEN TUMBLING

Nuong nakaraang Marso 28, 2019, nakita ko ang tula sa lapida ni Ben Tumbling sa ulat ni Lourd De Veyra sa programa ng ABC5 na: "Tsismis Noon, History Ngayon" sa https://www.youtube.com/watch?v=qf_DJMphrC4, nasa 11:14 (11 minutes,41 seconds) ng video. Subalit ang tula ay may bandalismo na, kaya di ko na mabasa. Naghanap ako ng malinaw na kopya ng tula, ngunit wala pa akong makita sa internet. Si Ben Tumbling ay kilalang kriminal subalit sa Malabon ay maraming nagmamahal, ayon kay Lourd De Veyra.

Inilabas ko ang katanungang "Ano ang malinaw na nakasulat na tula sa lapida ni Ben Tumbling?" sa facebook. Unang tumugon si kasamang Jilbert Rose. Ang sabi niya: "Puntahan natin greg, Alam ko sa tugatog cementery malabon Yan nkahimlay c Ben tumbling". Ang ikalawang tumugon ay si kasamang Jhuly Panday. Nagpadala siya ng malinaw na litrato ng lapidang kinauukitan ng tulang alay kay Ben Tumbling.

Maraming salamat, kasamang Jhuly, sa maagap mong pagpapadala ng malinaw na liriko ng tula hinggil kay Ben Tumbling. Pero nais ko pa ring puntahan ang sinabi ni kasamang Jilbert upang makita ko mismo ng personal ang lapida.

Sa tulang ito sa lapida ni Ben Tumbling, makikitang ang makatang nagsulat ng tula ay maalam sa tugma at sukat, pagkat ang tula ay binubuo ng labingdalawang pantig bawat taludtod. Pati ang sesura ay sakto sa ikaanim na pantig. Makinis ang pananaludtod.

Sinong makata kaya ang nagsulat ng tulang itong alay kay Ben Tumbling? Marahil siya'y isang makatang taga-Malabon din, subalit hindi kilalang makata. O marahil ay kilalang makata ngunit ayaw amining siya ang sumulat ng tula, at baka balikan siya ng mga nakalaban ni Ben.

Gayunpaman, narito ang kabuuan ng tula kay Ben Tumbling na nakaukit sa lapida.

BEN TUMBLING

IKAW BA'Y MASAMA O ISANG DAKILA

BAKIT BA MARAMI ANG SAYO'Y HUMANGA

MGA MATATANDA, DALAGA AT BATA

SA PAGKAMATAY MO'Y AYAW MANIWALA

BAKIT DI MARINIG SA BIBIG NG TAO

NA KAY BEN GARCIA'Y NAPOPOOT AKO

BAKIT SI BEN TUMBLING AY NAGING IDOLO

GAYONG SA BALITA AY PUSAKAL ITO

BAKIT BA KAYRAMI ANG MGA NALUNGKOT

NG ANG IYONG BUHAY AY AGAD NA NATAPOS

AT BAKIT MARAMING NAGMAGANDANG LOOB

NAG-ABULOY SAYO NG KATAKOT-TAKOT

ANG ALAALA MO AY MAGIGING ARAL

SA TAGA-MALABON AT KARATIG BAYAN

ANG DALANGIN NILA KUNG NASAAN KA MAN

SANA AY KAMTIN MO ANG KAPAYAPAAN

BENJAMIN M. GARCIA

HUNYO 7, 1957

MARSO 13, 1981

Ano ang malinaw na nakasulat na tula sa lapida ni Ben Tumbling?

Nakita ko ang tula sa lapida ni Ben Tumbling sa ulat ni Lourd De Veyra sa ABC5, "Tsismis Noon, History Ngayon" sa https://www.youtube.com/watch?v=qf_DJMphrC4, nasa 11:14 (11 minutes,41 seconds) ng video. Subalit ang tula ay may bandalismo na, kaya di ko na mabasa. Naghahanap ako ang malinaw na kopya ng tula, ngunit wala pa akong makita sa internet. Si Ben Tumbling ay kilalang kriminal subalit sa Malabon ay maraming nagmamahal, ayon kay Lourd De Veyra.

Marahil, balang araw, baka  magpatulong ako sa ilang kasama sa Malabon upang mapuntahan ko ang libingan niya, makopya ng buo ang nakasulat sa lapida, at marahil ay makilala rin kung sinong umakda ng tula. Ang ilan lang sa malinaw ay:

BEN TUMBLING

IKAW BA'Y MASAMA O ISANG DAKILA

BAKIT BA MARAMI ANG SAYO'Y HUMANGA

MGA ________________________________

SA _________________________________

BAKIT DI MARINIG SA BIBIG NG TAO

NA _____________________________

HA_________________________________

GAYONG SA BALITA AY PUSAKAL ITO

BAKIT BA KAYRAMI ANG MGA NALUNGKOT

NG ____________________NA MATAPOS

AT _______________ MAGANDANG LOOB

NAG-ABULOY SAYO NG KATAKOT-TAKOT

A

SA __________________BAYAN

ANG DALA _____________ KA MAN

SANA AY KAMTIN MO ANG KAPAYAPAAN

BENJAMIN M. GARCIA

HUNYO 7, 1957

MARSO 13, 1981

Matapos ang pulong

pakiramdam ko'y para kaming mga patay-gutom
naghihintay ng pagkain nang matapos ang pulong
tila baga ako'y nasa impyerno't nasusunog
nais ko nang umalis kahit ulo'y umiinog

tunay ngang minsan, nakakainip ang paghihintay
umaasa'y di mo alam kung darating ngang tunay
kayraming nasa isip, nahihiya, nagninilay
iniihaw sa init ang buong kalamnang taglay

nais ko nang magpaalam kahit walang kinain
magdadahilan na lang akong may katatagpuin
kahit di nag-almusal, sa tanghalian, kapos din
mabuti nang umalis at nakakahiya na rin

- gregbituinjr.

Pag-aalay, Pasasalamat, Panawagan

PAG-AALAY, PASASALAMAT, PANAWAGAN
(kinatha para sa huling bahagi ng isang nilikhang bidyo ng
makata hinggil sa kampanya ng mga kandidato ng PLM partylist,
na in-upload noong Marso 26, 2019 sa facebook page na LitraTula)

sa Philippine Underground Movement, maraming salamat
sa campaign jingle ng PLM na katha nyong sukat
ang mga tulang naririto'y alay ko sa lahat
nawa'y iboto ninyo ang maglilingkod ng tapat

Ka Leody De Guzman para senador, iboto
ang PLM partylist, ito ang ating partido
lahat sila, sa Senado't Kongreso'y ipanalo
upang may kakampi ang masa at uring obrero

- gregbituinjr.

Si Oriang, ang Lakambini

SI ORIANG, ANG LAKAMBINI

Si Oriang, bayani, asawa
Lakambini ng Katipunan
Matapang na Katipunera
Para sa bayang tinubuan

Ikaw ang mithing binibini
Ng bayani't Supremo Andres
Itinalagang Lakambini
Nang bayan ay di na magtiis

Magkatuwang kayo ni Andres
Sa Katipunang pinagpala
Susupil sa pagmamalabis
Ng mga Kastilang kuhila

Kay Andres, di ka lang asawa
Di ka lang inspirasyon kundi
Kasama sa pakikibaka
At kalayaan ang lunggati

Ang bayan ay inyong hinango
Mula sa hinagpis at luha
Sinindihan ninyo ang sulo
Nang kamtin ng bayan ang laya

- gregbituinjr.

(Binasa sa Rizal Park Open Air Auditorium, Marso 23, 2019. Ang mga litrato ay kuha ni Ms. Liberty Bituin, asawa ng makata. Taos-pusong pasasalamat kay Prof. Joel Malabanan ng PNU sa imbitasyong tumula sa Luneta.)

Tula sa World Water Day, Marso 22, 2019

TULA SA WORLD WATER DAY, MARSO 22, 2019

kahapon ay World Poetry Day, araw ng pagtula
ngayon ay World Water Day, araw ng tubig ng madla
habang ang krisis sa tubig ay biglang nagsimula
nawalan ng tubig, ramdam  ng masa'y dusa't luha

animo krisis ay nilikha upang pag-usapan
itong pagtatayo ng dambuhalang Kaliwa Dam
na sa krisis daw sa tubig umano'y kalutasan
ngunit magpapalubog sa maraming pamayanan

pagtatayo ng Kaliwa Dam ay tutulan ngayon
pagkat sa krisis sa tubig ay di ito ang tugon
maraming tubig, pamamahala ay di ayon
di maayos, pulos tutubuin ang laging layon

napapalibutan ng tubig itong ating bansa
palibot ay dagat, kayraming ilog, sapa't lawa
parte ng bayodibersidad, mahalagang sadya
subalit may krisis sa tubig, dapat maunawa

sa nangyaring krisis na ito'y daming apektado
tubig nang gawin pang pribado'y nagmahal ang presyo
tubig ay serbisyo, kaya huwag gawing negosyo
ito'y para sa publiko, huwag isapribado

at ngayong World Water Day, nawa'y maraming makinig
tutulan ang Kaliwa Dam, ito ang aming tindig
at kung kinakailangan, tayo'y magkapitbisig
upang ang lumikha ng krisis ay ating malupig

- gregbituinjr.
(binasa sa rali hinggil sa tubig sa harap ng tanggapan ng MWSS
sa Katipunan Avenue, Balara, Lungsod Quezon, Marso 22, 2019)

Ang personal ko'y pulitikal

ANG PERSONAL KO'Y PULITIKAL

nanindigan akong ang personal ko'y pulitikal

kasapi ng lipunang ang mayorya'y nagpapagal

upang makakain kahit alipin ng kapital

kayod-kalabaw, sarili mang buhay ay sinugal

ang personal ko'y pulitikal, kahit sa pagkain

nabubusog lang ba pag kapitalismo'y kainin?

giginhawa lang ba pag komersyalismo'y lunukin?

o sa globalisasyon, dukha'y lalong gugutumin?

pulitikal din kahit ang pag-ihi, bakit kamo

iihi sa C.R. ng mall, ang bayad: sampung piso

pag-ihi man sa C.R. ng simbahan, sampung piso

may presyo rin kasi bawat pag-flush sa inidoro

pulitikal din naman kahit pagpili ng damit

magbabarong tulad ng sa kabangbayan nangupit?

kamisetang kupas tulad ng sa monay nang-umit?

o payak na kasuotan ng dukhang nagigipit?

pulitikal din ang pahinga, paghinga't paghiga

nasa isip ang nangyayari sa pamilya't madla

bakit kahit kayod-kalabaw, kayraming nalikha

ay di pa rin sapat ang sahod nitong manggagawa

pag-aasawa ma'y personal, ito'y pulitikal

kung wala silang trabaho, pag-ibig ba'y tatagal?

kung walang pambili ng bigas, ang isa'y aangal

baka may pag-ibig lang sa unang taon ng kasal

pulitikal din kahit ang pagsakay sa dyip o bus

dapat may pamasahe ka't bulsa'y di kinakapos

karukhaa'y pulitikal, walang dangal sa limos

ayaw rin ng obrero't madla ang binubusabos

ah, buhay ko'y nasa panahon ng pakikibaka

kumikilos para sa uri kaya aktibista

kumikilos para sa bayan, paglaya ang nasa

itinataguyod din ang kagalingan ng masa

kongkreto ring magsusuri sa kongkretong sitwasyon

at kung maaari'y mag-isip ng labas sa kahon

patuloy na oorganisahin ang rebolusyon

na organisadong uring manggagawa ang layon

ang personal ko'y pulitikal, ang buo kong buhay

sa kapakanan ng uri't ng bayan na'y inalay

patuloy akong makikibaka hanggang mamatay

kikilos hanggang sosyalismo'y maipagtagumpay

- gregbituinjr.

Pagsasalin ng akda

minsan, nakakatamad magsalin ng isang akda
o anupamang sulating wala kang napapala
walang insentibo, ramdam mong mahirap ka na nga
naaabuso pa ang kakayahan mong kumatha

mas nais kong isalin kung may sosyalistang layon
upang matuto ang manggagawang mag-rebolusyon
kahit libre, walang bayad, para sa uri iyon
hayaan akong magsalin kahit walang panglamon

ngunit kung ibang isyung di para sa sosyalismo
napipilitang magsalin, pakikisama ito
kung walang insentibo, ako ba'y naaabuso
mabuti pang isalin ko'y Marxismo-Leninismo

sana'y makaramdam ang nakasalubong kong langgam
siya naman kung pagmamasdam mo animo'y paham
di ko kasi ugali yaong basta makialam
sabihan ang kausap ko na walang pakiramdam

- gregbituinjr.

KaBaSib (KAmatis, BAwang at SIBuyas)

litrato mula sa google

KABASIB (KAMATIS, BAWAT AT SIBUYAS)

kamatis, bawang at sibuyas
kinakaing hilaw at hubad
ito ang aking pampalakas
sa kilo-kilometrong lakad

bawang ay ngunguyaing hilaw
habang naglalakad sa lansangan
pagkat ito'y bitamina raw
upang tumibay ang kalamnan

masarap naman ang kamatis
habang tumatakbo ang isip
panlaban sa problema't hapis
habang pag-asa'y halukipkip

sa sibuyas tiyak luluha
ngunit nalilinis ang mata
di mo ramdam ang pagkapata
kundi katawan mo'y gagana

paghaluin mo yaong tatlo
nang may maalab na pagsuyo
tiyak lalakas ka’t lilisto
kaya di ka na madudungo

- gregbituinjr.

Itim ang suot bilang sagisag ng protesta

ITIM ANG SUOT BILANG SAGISAG NG PROTESTA

pulitikal ang pagsuot ko ng t-shirt na itim
dahil ang bulok na sistema'y puno ng panindim
dahil sangkatutak ang krimeng karima-rimarim
dahil kayraming rosas ang ginahasa't sinimsim
dahil laksang inosente ang pinaslang, kaylagim

pagsuot ko ng kamisetang itim ay protesta
kahit pa kay-init nito habang nasa kalsada
kahit nasa gitna ng alab ng pakikibaka
di dapat nakatunganga lang habang nakikita
na maraming lugmok ang naghahanap ng hustisya

hangga't sistema ng lipunan ay napakalupit
hangga't niyuyurakan ang dangal ng maliliit
patuloy akong magsusuot ng itim na damit
bilang protesta, at hustisya'y aking igigiit

- gregbituinjr.

Asam ng mulawin

litrato mula sa google

ASAM NG MULAWIN

nakakapagod yaong ganda ng tanawin
habang nililipad ang lawak ng layunin
nananaginip, buti kung ako'y mulawin
isang taong ibong may langit na hangarin

minamasdan-masdan ko ang magandang dilag
pagkat kaytamis ng ngiting nagpapapitlag
sa pusong tila pagsinta'y naaaninag
kaya nadarama'y kalagayang panatag

matayog ang punong nais pagpahingahan
ng pakpak na hapo't pusong nahihirapan
dahil pag-irog sa dilag ay di malaman
kung liligaw ba sa kabila ng kaibhan

pusikit pa ang karimlan sa balintataw
gayong nakapikit kahit araw na araw
nawa'y makaisa ko siya ng pananaw
upang sa lipunang ito'y di maliligaw

- gregbituinjr.

Payo ng isang lola sa mga dalaga

PAYO NG ISANG LOLA SA MGA DALAGA

payo ng isang lola sa mga dalaga:
ang iyakan mo'y ang mahal mong ama't ina
na todo ang gapang upang mairaos ka
at di ang guwapong syotang iyong sinisinta
na ginagapang ka nang makaraos siya

sadyang kayganda ng payo nitong matanda
na pagmamahal sa magulang ang adhika
sa mga dalagang basal pa at sariwa
upang di maputikan at mapariwara
upang maingatan ang puri't di masira

pagpupugay sa lolang iyon na marahil
may mga karanasang ang anak ay sutil
at saksi siyang may mga anak na taksil
at ang payo niya'y upang mali'y masupil

- gregbituinjr.

Tanggapin ang pera, iboto ang nasa konsensya

TANGGAPIN ANG PERA, IBOTO ANG NASA KONSENSYA

limang daang piso ang bigay para sa balota
kapalit naman ay tatlong taon ng pagdurusa
ang pinapayo ko lang: sige, tanggapin ang pera
iboto nyo'y kauri nyo't nasa inyong konsensya

ang limang daang piso sa dukha'y malaking tulong
na bigay ng trapong nagtataguyod ng halibyong
pambili ng bigas, delata, o kaya'y galunggong
habang interes lang ng trapo'y patuloy ang sulong

tiyaking ang iboboto'y kakampi ng obrero
kauri ng manggagawa, dukha, di mga trapo
ang mga mandarambong ay huwag nang iboboto
upang di masayang ang ating boto sa dorobo

- gregbituinjr.

* halibyong - salitang Tagalog sa fake news o disinformation
* dorobo - salitang Hapones sa magnanakaw

Lugmok sa kawalan

lugmok na naman ako sa kawalan, di ko batid
kung bakit sa hangin ang diwa ko'y inihahatid
ng guniguning tila baga ako'y binubulid
sa banging anong lalim, sa kawalang di mapinid

animo ang sakit niya sa utak ko'y gumulo
nagugulumihanan sa kawalan ng sentimo
saan kukunin ang pang-operasyon ng misis ko
ang problema'y baka di makapagbayad sa dulo

madalas na ako ngayong tulalang naglalakad
buti't alisto pa ring di mabangga't napaigtad
nang sasakyan sa aking gilid ay biglang sumibad
tila baga ang iwing pagkatao'y naging hubad

mahirap ngang mangarap na buwan ang sinusuntok
ginhawa'y iniisip wala namang maisuksok
dapat magpakatatag sa kabila ng pagsubok
di dapat nakatunganga lang at basta malugmok

- gregbituinjr.

Bakahin ang halibyong

BAKAHIN ANG HALIBYONG

Paano babakahin ang daluyong ng halibyong?
Maling balita'y nagkalat, pawang disimpormasyon
Masang nalilito'y tinambakan ng linggatong
Taktika ba ng mapanlinlang na administrasyon?

Mga pekeng balita'y dapat mawala sa bayan
Lalo't naglipana na ito sa ating lipunan
Bakahin ang halibyong para sa katotohanan
At ipaglaban bawat makataong karapatan

Sino bang kikilos kundi tayong naniniwala
Na itong kasaysayan ay di sinasalaula
Na di tayo nganganga lang pag may pekeng balita
Sa laksang halibyong ay dapat lagi tayong handa

Ang mga may pakana ng halibyong ay durugin
Panahon nang bawat halibyong ay labanan natin
Tayo'y magkaisa sa makatarungang layunin
Na katototohanan sa bawat balita'y hanapin

- gregbituinjr.

* HALIBYONG, taal na wikang Filipino, na ibig sabihin ay disinformation o fake news. Pagkukwento ng isang pangyayari subalit taliwas sa tunay na nangyari. ~ mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, p. 426

Salin ng Pahayag ng PMCJ hinggil sa Rice Tariffication

PAHAYAG NG PMCJ HINGGIL SA RICE TARIFFICATION ACT

Malayang salin mula sa Ingles ni Gregorio V. Bituin Jr.

Nananawagan ang Philippine Movement for Climate Justice (PMCJ) sa pamahalaan na ipatupad ang higit pang mga pananggalang at proteksyon para sa mga magsasaka ng bigas at sa industriya ng palay ngayong nilagdaan na bilang batas ang Rice Tariffication Act (Batas sa Pagbubuwis o Taripa sa Bigas).

Noong Pebrero 14, pinirmahan ni Pangulong Rodrigo Duterte bilang batas ang Batas Republika Blg. 11203, na kilala rin bilang Rice Tariffication Act, na magtataas ng mga pagbabawal sa kwantitatibong pag-angkat ng bigas at pahintulutan ang pribadong sektor na mag-angkat ng 'walang limitasyong' bigas hangga't binabayaran nito ang taripang itinakda ng batas. Sinabi ni Duterte at ng kanyang mga tagapayo sa ekonomya na tutugon ito sa kagyat na pangangailangan upang mapagbuti ang pagkakaroon ng bigas at abotkayang halaga nito sa bansa.

Ang liberalisasyon ng palay ay malinaw na pag-abandona sa mga lokal na magsasaka at industriya ng bigas

Mula nang mag-liberalisa ang agrikultura ng Pilipinas, marami sa mga produktong agrikultural ang nabigong makipagpaligsahan sa mas murang presyo ng bigas sa mga katapat ng mga bansa sa Timog-silangang Asya. Ang presyo ng produktong pang-agrikultura ay palaging nagtatakda sa posibilidad na mabuhay sa merkado tulad ng ipinakita ng mas murang mga sibuyas at mga inangkat na bawang kumpara sa mahal na presyo ng lokal na produkto. Sa kalaunan, lumiit ang bilang ng mga magsasakang Pilipinong nagsasaka ng mga sibuyas at bawang at binago ang gamit ng lupang sakahang nakatuon sa paglikha ng mga produktong ito. Ito ang matinding aral na nakuha ng Pilipinas mula sa liberalisasyon ng agrikultura, at nangangambang mangyari ito muli sa bigas, na pangunahing pagkain ng mga Pilipino.

Sa pagbaha ng mas murang inangkat na bigas sa lokal na pamilihan, paano makikipagpaligsahan ang mga lokal na magsasaka sa mga banyaga? Napipilitang ibenta ng mas mura ng mga magsasaka ang kanilang ani sa gitna ng pagmahal ng lokal na gastos ng produksyon. Bagaman nagsasaad ang batas na ang mga makokolektangtaripa ay ilalaan sa mekanisasyon ng sakahan, pag-unlad ng binhi, tulong sa kredito, at mga serbisyo sa pagsasanay upang matulungang makasabay ang mga magsasaka, matatagalan pa bago makinabang ang bawat magsasaka mula dito. At ito ay kahit na nasa pagtinging ang batas ay matagumpay na ipatupad. Kailangan pa rin ng mga magsasaka na magtiis sa biglaang pagkawala ng kita na makukuha nila sa ganap na pagpapatupad ng Rice Tariffication Act, na bibitagin silang lalo sa siklo ng kahirapan.

Dahil sa kanilang pang-ekonomyang kahirapan, kasama na ang kakulangan ng pagpapatupad ng mga patakarang nagpoprotekta sa mga maliliit na magsasaka, hindi kumpletong pagpapatupad ng repormang agraryo, pagkasira ng mga daluyangtubig at kagubatan para sa irigasyon, at ngayon ay binubuksan ang industriya ng bigas sa iba pang mga negosyante, malamang na lumiit ang bilang ng mga magsasakang nagsasaka ng bigas,  pati na rin ang lupang agrikultural na nakatuon dito. Inaasahan na ang paglipat sa iba pang mga pagtutubuang kalakal, o sa mas masahol ay ang pagpapalit ng mga lupang sakahan sa hindi naman agrikultural na gamit.

Sa kabilang banda, walang garantiya na bababa at magpapatatag sa presyo ng bigas at magpapatatag sa kabila ng pag-agos ng mas murang angkat na bigas. Sa bagong batas, ang pribadong sektor ngayon ay may kapangyarihang kontrolin at idikta ang presyo ng merkado. Ang National Food Authority, na may datingmandatong ipirmi ang presyo, ay nakatalaga ngayon lamang sa pagpapanatili ng sapat na bigas pantulong na inilaan para sa mga kalamidad at pangkagipitan. Ito ay dobleng gulo para sa mga mahihirap na magsasaka na parehong mga tagalikha at mga mamimili ng bigas.

Hindi susi ang liberalisasyon ng bigas sa seguridad sa pagkain, ngunit sapat sa sariling konsumo

Isang banlag na kilos mula sa pamahalaan ang liberalisasyon ng bigas dahil nabigo itong makita ang kasalukuyang pandaigdigang krisis sa klima. Nagtutungo ang daigdig sa dramatikong kahihinatnan bunga ng pagbabago ng klima sa produksyon ng pagkain. At inaasahan itong lalong lalala sa loob ng 12 taon, ayon sa Espesyal na Ulat ng IPCC sa Global Warming ng 1.5 degree Celsius, kung walang kakaibang transisyong magagawa sa lahat ng aspeto ng lipunan. Sa taon 2030, magkakaroon ng matinding pagdausdos sa agrikultural na ani kabilang ang bigas, mais, at trigo. Ang pagbawas ng ani sa bigas ay aabot ng hanggang 10% para sa bawat pagtaas ng 1 degree Celsius sa temperatura, o mas mataas pa sa mga klima ng bulnerableng bansa  tulad ng sa Asya.

Ang Vietnam at Thailand, ang pinakamalaking tagaluwas ng bigas sa buong mundo at pangunahing pinagkukunan ng naangkat na bigas sa Pilipinas, ay hindi mailuwas ang parehong dami ng bigas gaya ng ginagawa nila ngayon dahil sa lumalalang epekto sa pagbabago ng klima sa kanilang sektor ng agrikultura. Dahil sa sitwasyong ito, nahaharap ang Pilipinas sa isa pang krisis sa bigas sa loob ng ilang taon kung ang industriya ng bigas ay mananatiling nakadepende sa pag-angkat.

Ang pangangalaga sa seguridad ng pagkain ay hindi nangangahulugan ng pagtustos ng suplay ng pagkain ng bansa sa anumang paraan, sa kasong ito, pag-angkat. Nangangahulugan ito na maprotektahan ang lokal na produksyon at baguhin ito sa isang angkop, nakakaakma at sapat na industriya na maaaring magsilbi sa lokal na pangangailangan sa pagkain. Kasabay nito, nangangahulugan itong paglalagay ng premium sa mga karapatan at kagalingan ng mga lokal na tagalika ng pagkain at pagtitiyak ng kanilang kakayahang suportahan ang lokal na pangangailangan sa pagkain. Ang isang bansang may sapat na suplay ng pagkain sa bansa ay nasa mas mahusay na posisyon upang harapin ang nagbabantang krisis ng pagkain dahil sa pagbabago ng klima kaysa sa isang bansang may sistemang nakaasa sa pag-angkat.

Sa paglagda sa Rice Tariffication Act bilang batas, nananawagan ang PMCJ sa pamahalaan na palawakin at paunlarin ang lokal na produksyon ng bigas sa pamamagitan ng pagtiyak na ang mga serbisyo sa agrikultura, regulasyon ng gastos ng produksyon at pag-akses sa  mababang interes na pautang at bigay ay naririyan para magamit ng maliliit na magsasaka. Ang proteksyon at pagpapalawak ng mga sakahan ng bigas at maliliit na magsasaka ang susi sa epekto ng klima sa bigas at produksyon ng pagkain. Mahalaga ang pangangalaga sa mga daluyang tubig at kagubatan para sa patubig at suplay ng tubig para sa panatiling produktibo ang agrikultura, pati na rin ang pagtalima sa puntirya nating mitigasyon. Bukod dito, hinihilin nito sapamahalaan na pigilin ang pagtaas ng liberalisasyon sa agrikultura at gawin ang mga reporma at patakaran upang mapahusay at mapabuti ang produksyon ng lokal na agrikulturang nakatuon sa pagkonsumo ng pagkain ng 100 milyong Pilipino. ###

Kung paanong ayoko sa kulungan o ospital

kung paanong ayoko roon sa kulungan,
gayundin naman, ayoko rin sa ospital
mabuti pang mapunta na lang sa libingan
sapagkat naglingkod sa bayan ng anong tagal

ilang taon na, naranasan kong mapiit
dahil sa manggagawa'y tapat na naglingkod
higit dekada na, danas ko'y alumpihit
sa ospital, ulo ko'y tinahi't ginamot

ayoko nang mapiit sa kwartong kaydilim
na tila kabaong, dama mo'y walang hangin
ayoko nang maospital muli't mandimdim
dahil para kang patay, madilim ang tingin

pag ako'y nilalagnat, punta ko'y Luneta
sariwang hangin ay doon ko kinukuha
pag may labanan, minsan nasa Mendiola
at gawa ng trapong kuhila'y binabaka

kulungan, ospital o kaya'y sementeryo
ano kayang aking pipiliin sa tatlo
ayoko sa ospital o makalaboso
nalalabi na lang, libingan ang punta ko

- gregbituinjr.

Bibliya'y istorya lang ng Israel

BIBLIYA'Y ISTORYA LANG NG ISRAEL

Bibliya: istorya lang ng taga-Israel ito
Na nang-aagaw ngayon ng lupaing Palestino
Nahan naman ang istorya ng bayang Pilipino
Wala sa Bibliya, na pulos Israel ang kwento
Kung meron man, winasak ng mga Kastila ito

Kaya sa Bibliya'y di na ako naniniwala
Maigi pa marahil maniwala kay Bathala
Mula sa katutubo, tunay na mapagkalinga
Bathalang ninais wasakin din nitong Kastila
Subalit narito pa rin ito't nangungulila

Ayon sa Bibliya, Israel ang angkang pinili
Na para sa Diyos, sila ang natatanging lahi
Di Ehipto, di tayo, sa Palestino'y namuhi
Palestino'y inagawan ng lupa't dinuhagi
Iyan din ang layon ng simbahang mapang-aglahi

Istorya ng Israel isinusubo sa atin
Na nakabibikig at di naman natin makain
Magsiluhod at pumikit raw tayo't manalangin
Habang unti-unting inagaw ang ating lupain
Balang araw, buong mundo'y kanilang aangkinin

Ang Bibliya ng mananakop ay pang-Israel lang
Diyan nakasulat ang mito nila't kasaysayan
Mabuti pang paniwalaan ang ating babaylan
Na pilit winasak noon ng Kastilang sukaban
Iyan ang aking tindig at nais paniwalaan

- gregbituinjr.

Salin ng tulang Spirits of the Dead ni Edgar Allan Poe

SPIRITS OF THE DEAD
by Edgar Allan Poe

MGA ESPIRITU NG PATAY
ni Edgar Allan Poe
Malayang Salin ni Gregorio V. Bituin Jr.

I

Thy soul shall find itself alone
’Mid dark thoughts of the gray tombstone—
Not one, of all the crowd, to pry
Into thine hour of secrecy.

I

Nagisnang mong nangulila ang iyong kaluluwa
Saloobin ay kaydilim sa abuhing lapida
Walang isa man, sa tanang madla, ang nagigisa
Sa iyong napapanahong lihim na nag-iisa.

II

Be silent in that solitude,
Which is not loneliness—for then
The spirits of the dead who stood
In life before thee are again
In death around thee—and their will
Shall overshadow thee: be still.

II

Maging matahimik ka sa pag-iisa mong iyon
Na hindi naman kalungkutan - at kung magkagayon
Yaong naroroong mga espiritu ng patay
Sa harap mo ay muling nakatayong nabubuhay
Sa kamatayang lumigid - at loob na pinukaw
Nila ang sa iyo'y lalamon: huwag kang gagalaw.

III

The night, tho’ clear, shall frown—
And the stars shall look not down
From their high thrones in the heaven,
With light like Hope to mortals given—
But their red orbs, without beam,
To thy weariness shall seem
As a burning and a fever
Which would cling to thee for ever.

III

Ang gabi, bagamat maliwanag, ay sumimangot-
At ang mga bituin ay hindi dapat yumukod
Mula sa luklukang kaytayog sa langit na banal
Ng may liwanag tulad ng Pag-asang alay sa mortal
Ngunit ang mga pulang globo nilang walang sinag
Ay tila nakikita, sa iyong pagkabagabag,
Bilang siyang nasusunog at yaong karamdaman
Ang mangungunyapit sa iyo magpakailanman

IV

Now are thoughts thou shalt not banish,
Now are visions ne’er to vanish;
From thy spirit shall they pass
No more—like dew-drop from the grass.

IV

Ngayon mga saloobin mo'y hindi mawawala,
Ngayon mga pangitain ay hindi mapupuksa;
Makakatawid sila mula sa espiritu mo
Walang higit pa - tulad ng hamog - mula sa damo.

V

The breeze—the breath of God—is still—
And the mist upon the hill,
Shadowy—shadowy—yet unbroken,
Is a symbol and a token—
How it hangs upon the trees,
A mystery of mysteries!

V

Ang simoy - ang hininga ni Bathala - ay patuloy
At yaong alapaap na naroroon sa burol,
Malabo - malabo - subalit hindi nasisira
Itong isang sagisag at isa rin itong tanda
Paano naisabit sa punong tinitingala
Tunay na kahiwagaan sa lahat ng hiwaga!

Source: The Complete Poems and Stories of Edgar Allan Poe (1946)
Pinagbatayan: aklat na The Complete Poems and Stories of Edgar Allan Poe (1946)

Pangako ng trapo

PANGAKO NG TRAPO

"ipinapangako kong pag ako'y inyong binoto
at nanalo ako't tuluyang naupo sa pwesto
masosolusyonan ko ang mga problema ninyo
kaya iboto ako, hehe, iboto nyo ako"

iyan ang nasa isip ng kandidatong gahaman
nangangako ng nangangako para daw sa bayan
subalit gaya ng ibang naluklok sa upuan
ipinangako nila'y di maisakatuparan

sila ang katibayan ng pangakong napapako
mga kapara nila'y tuso't animo'y hunyango
pag kaharap ang masa, dinig mo'y pulos pangako
pag tumalikod ang masa, pangako'y laway lang po

kada kampanyahan, pangako na'y nakauumay
masaya lang sa una ngunit di ka mapalagay
para bagang nagsalita sila  ng walang saysay
patunay lang na itong trapo'y mga tulo laway

- gregbituinjr.

Pananaw ng tampalasan

PANANAW NG TAMPALASAN

ang pananaw nila'y talagang salanggapang
pagkat nais lagi'y pumaslang nang pumaslang
bakit buhay ng inosente'y isinalang
nagtilamsikan ang dugo sa lupang tigang

nahan ang hustisya para sa inosente
pinaslang ng walang awa ng mga bibe
nakita ng mga saksing di makasaksi
baka balikan sila, at sila'y magsisi

tokhang ay naging karaniwan  sa kalsada
habang ang mga bibe'y nag-aastang bida
salot sa lipunan ay nadurog daw nila
kaya payapa na raw ang bayan at masa

buhay ng mga salot ay dapat makitil
iyan ang pananaw ng tampalasang taksil
ginagawa ba nila'y kaya pang masupil
at hustisya'y magawad sa mga kinitil

- gregbituinjr.

Ahas na trapo

AHAS NA TRAPO

ang pangako nitong mga "dakilang" pulitiko
ay tulad ng pagsagip ng ahas na "maginoo"
sa dukhang isda sapagkat malulunod daw ito
habang kagat sa leeg ang isda, ganyan ang trapo

kaya magtanda na sana tayo't huwag na naman
huwag sayangin ang boto't ihalal ang gahaman
huwag nang ibalik yaong mga trapong haragan
mga datihang walang nagawang buti sa bayan

sa tusong trapo'y huwag sana tayong patutuklaw
lalo't iba ang kanilang asal, uri't pananaw
huwag umasa sa trapong di mo alam ang galaw
baka likod mo'y tarakan lang nila ng balaraw

hangad nila'y boto mo lang, di pagbuti ng madla
ang trapo'y walang pakialam sa buhay ng dukha
sa mga pangako nila'y huwag maniniwala
dulot lang nila sa bayan ay pahirap at luha

- gregbituinjr.

An Ode To Liberty

AN ODE TO LIBERTY

Another fight for the future is at stake
Nefarious pogrom in this country feared indeed
One after another, blood was turned into lake
Due to the rise of another Hitlerian breed!
Enduring the actions of this notorious beast
Towards ending these terrible deeds of terror
On the want for freedom, we rise with clenched fist
Liberty against this tragic acts we longed for!
In the midst of darkness and stupidity
Beneath the eyes of struggle and fearfulness
Entering the years of sorrow and tragedy
Revolting is just right to repeal this madness!
To the future and this present generation:
You are the hope for another revolution!
- gregbituinjr.